Πνευματικά δικαιώματα
2η Έκδοση - 2011
Του Εθελοντή Πυρονόμου Π.Σ.
Γεωργακόπουλου Αντρέα MSc.
- Ακραία Συμπεριφορά Δασικών Πυρκαγιών - "καταιγίδα πυρκαγιάς"
(Extreme Wildfire Behavior - Firestorm) - Μέτρα Ασφάλειας
- Διαδικασίες Έκτακτης Ανάγκης και Επιβίωσης
- (α) Πληρώματα Πυροσβεστικών Οχημάτων.
- (β) Πεζοπόρα τμήματα
- (γ) Καταφύγιο στα κτίρια
Παραδοσιακά, οι άνθρωποι, κυρίως οι Ευρωπαίοι, πίστευαν (μέχρι πρόσφατα) ότι η δασική πυρκαγιά ήταν η καταστροφή του δάσους με αποτέλεσμα να κάνουν τα πάντα για να την σβήσουν. Οι προσπάθειες τους δεν ήταν και πολύ αποτελεσματικές μέχρι και πριν περίπου εκατό χρόνια, όπου η εξέλιξη στην τεχνολογία βοήθησε στο να αναπτυχθούν καινούργια μέσα που τελικώς χρησιμοποιήθηκαν και στην κατάσβεση δασικών πυρκαγιών. Από αυτό το σημείο και μετά άρχιζαν να αραιώνουν οι δασικές πυρκαγιές, επειδή οι άνθρωποι τις έλεγχαν αποτελεσματικά.
Οι διαδοχικές φυσικές δασικές πυρκαγιές που εκδηλώνονταν σε ένα δάσος κάθε δέκα χρόνια κατά μέσο όρο, σχεδόν μηδενίσθηκαν με αποτέλεσμα να υπάρχουν δάση που έχουν 20 και 40 χρόνια να καούν, και μερικά ακόμα περισσότερο. Επειδή ουσιαστικά ο άνθρωπος σταμάτησε αυτό το φυσικό και διαδοχικό φαινόμενο των δασικών πυρκαγιών μικρής μέχρι μεσαίας έντασης, είχε σαν αποτέλεσμα δάση τα οποία δεν είχαν καεί για δεκάδες χρόνια να «γεράσουν».
Σε ένα γερασμένο δάσος δεν ανανεώνεται το χώμα, δεν υπάρχει καινούργια ζωή λόγω της έλλειψης ακτίνων του ηλίου επειδή το δάσος έχει γίνει πυκνό και δεν φτάνει αρκετό φως στο χώμα, τα κλαριά των δέντρων έχουν φτάσει αρκετά χαμηλά και σχεδόν ακουμπούν στο έδαφος και ίσως το χειρότερο είναι ότι δημιουργείται ένα στρώμα από πευκοβελόνες, φύλλα, κλαριά κλπ. πάνω από το χώμα, μην αφήνοντας αυτό να αναπνέει και αυξάνοντας κατά πολύ την ποσότητα καύσιμης ύλης σε παρά πολλούς τόνους ανά εκτάριο (Fuel Load = Tons per Hectare). Σε ένα πολύ γερασμένο δάσος αυτό το υπόστρωμα μπορεί να είναι και 30 εκατοστά!!!
Φωτό 1: Καταιγίδα Πυρκαγιάς, Αυτά τα πληρώματα και οχήματα παραμένουν αβοήθητα και εγκλωβισμένα κατά την εκδήλωση ακραίας συμπεριφοράς πυρκαγιάς.
1. Ακραία Συμπεριφορά Δασικών Πυρκαγιών - "καταιγίδα πυρκαγιάς"(Extreme Wildfire Behavior - Firestorm)
Ας μπούμε στο θέμα μας, όταν στις σημερινές μας εποχές (άνοδο θερμοκρασίας – κλιματική αλλαγή – ακραία καιρικά φαινόμενα - ξηρασία - άνεμοι κλπ.) και κατά τους καλοκαιρινούς μήνες εκδηλώνεται μια δασική πυρκαγιά σε ένα γερασμένο δάσος είτε από εμπρησμό, είτε από αμέλεια, είτε από φυσικές αιτίες (κεραυνός, τυχαία ανάφλεξη κλπ.) παρατηρείται μια μεγάλη μέχρι και πολύ μεγάλη ένταση πυρκαγιάς αν οι συνθήκες είναι κατάλληλες (η λεγόμενη σαρωτική πυρκαγιά που είναι συνδυασμός και επικόρυφης πυρκαγιάς/πυρκαγιά κόμης αλλά και έρπουσας).
Αυτό γίνεται διότι σε ένα γερασμένο δάσος (δάσος το οποίο δεν έχει καεί για πολλά χρόνια) υπάρχει περισσότερη καύσιμη ύλη και σε συνδυασμό με τις κατάλληλες μετεωρολογικές συνθήκες παρατηρείται ιδιαίτερα έντονη συμπεριφορά της πυρκαγιάς. Οι πυρκαγιές μεγάλης έντασης δεν είναι θεραπευτικές για τα δάση διότι καταστρέφουν και σκοτώνουν τα ζωντανά δέντρα (κάτι το οποίο δεν γίνεται στις έρπουσες πυρκαγιές) και οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες αλλάζουν χημικές ενώσεις στο χώμα κάνοντας το να μην απορροφά και να συγκρατεί το νερό τόσο αποτελεσματικά σε σύγκριση με πριν την πυρκαγιά. Σε περίπτωση που ο δείκτης επικινδυνότητας εκδήλωσης δασικής πυρκαγιάς είναι πολύ υψηλός (very high Fire Danger Index reading) οι κλιματολογικές συνθήκες είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες με χαμηλή σχετική υγρασία, υψηλές ατμοσφαιρικές θερμοκρασίες και δυνατούς άνεμους σε συνδυασμό με μια παρατεταμένη ξηρασία στην περιοχή και έχουμε την εκδήλωση μιας μεγάλης δασικής πυρκαγιάς τότε είναι πολύ πιθανόν να παρατηρηθεί ακραία συμπεριφορά δασικής πυρκαγιάς ή κοινώς το φαινόμενο “Firestorm - καταιγίδα πυρκαγιάς".
Αυτό το φαινόμενο εκδηλώνεται όταν η ατμόσφαιρα γίνεται σχεδόν «εύφλεκτη», το κύριο μέτωπο της πυρκαγιάς προθερμαίνει τα δέντρα μπροστά του, τα οποία δεν καίγονται ακόμα. Στα δέντρα που προθερμαίνονται υπάρχουν διάφορες ουσίες (ρετσίνι πεύκου, λάδι ευκαλύπτου κλπ.) τα οποία όταν βράζουν και εξατμίζονται απελευθερώνουν εύφλεκτα αέρια. Όταν αυτό γίνεται ταυτόχρονα σε δεκάδες στρέμματα δάσους (τα οποία προθερμαίνονται και απελευθερώνουν εύφλεκτα αέρια), η εύφλεκτη ατμόσφαιρα ακριβώς μπροστά και πάνω από την πυρκαγιά αναφλέγεται (fire gas ignitions) και παρατηρείται το φαινόμενο της καταιγίδας πυρκαγιάς το οποίο μπορεί να χαρακτηριστεί ως παρόμοιο φαινόμενο με το flashover στις αστικές πυρκαγιές.
Φωτό 2: Σχεδόν Εκρηκτική Ατμόσφαιρα από την καύση εύφλεκτων αέριων που απελευθερώνουν οι ευκάλυπτοι και τα πεύκα κατά τη διάρκεια ακραίας συμπεριφοράς πυρκαγιάς.
Οι πυροσβέστες αντικρίζουν έναν τοίχο πυρός, με φλόγες να ενώνονται και να ξεπερνούν σε ορισμένες περιπτώσεις μέχρι και 20 μέτρα πάνω από τις κορυφές δέντρων. Η μέρα γίνεται νύχτα, και ο ήλιος κόκκινος, ο αέρας λιγοστεύει διότι το καταναλώνει η πυρκαγιά και η ζέστη είναι ανυπόφορη. Η τεράστια θερμοδυναμικότητα της πυρκαγιάς δημιουργεί το δικό της μικροκλίμα όπου η πυρκαγιά τροφοδοτείται με δικούς της ανέμους και παρατηρούνται μοναδικά και σπάνια μετεωρολογικά φαινόμενα (όπως ανεμοστρόβιλοι ακόμα και σε ακραίες & σπάνιες περιπτώσεις κεραυνοί).Ξέρω ότι μερικοί από εσάς έχετε ζήσει ακραίες καταστάσεις δασικών πυρκαγιών και σας επαναφέρω μνήμες συμβάντων που προτιμάτε να ξεχάσετε αλλά ξέρετε ότι δεν πρέπει, πρέπει να τα θυμόσαστε ώστε να μην ξανά βρεθείτε εκεί στη πρώτη γραμμή κάτω από τέτοιες συνθήκες διότι είναι πραγματικά κίνδυνος θάνατος.
Είναι γνωστό ότι το φαινόμενο της καταιγίδας πυρκαγιάς παρατηρείται κάτω από ειδικές συνθήκες σε πολύ μεγάλες πυρκαγιές γερασμένων δασών με μεγάλο σχετικό φορτίο καύσιμης ύλης, όμως να γνωρίζετε ότι το φαινόμενο επίσης εκδηλώνεται κάτω από τις ίδιες συνθήκες και σε πυρκαγιές χορτολιβαδικών εκτάσεων (ξερά χόρτα, θάμνοι κλπ). Ενώ σε τέτοιες πυρκαγιές το σχετικό φορτίο της καύσιμης ύλης είναι σχετικά χαμηλό σε σύγκριση με ένα δάσος όμως η καύσιμη ύλη είναι τόσο ξερή που η πυρκαγιά μεταδίδεται με αστραπιαία ταχύτητα και ένταση, δημιουργώντας ακόμα και στροβιλισμούς (fire-tornados).
2. Μέτρα Ασφάλειας
Φυσικά το πρώτο και πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει να γνωρίζετε είναι πώς να αποφύγετε τον εγκλωβισμό σας κατά τη διάρκεια κατάσβεσης δασικών πυρκαγιών.
Φωτό 3: Πυκνός καπνός και χαμηλή ορατότητα, ένας από τους μεγαλύτερους παράγοντες που οδηγούν σε εγκλωβισμούς κατά τη διάρκεια δασικών πυρκαγιών.
Αυτό χρειάζεται εκπαίδευση, σεμινάρια θεωρητικά αλλά και πρακτικά, χρειάζονται γνώσεις για την πρόβλεψη της συμπεριφοράς δασικών πυρκαγιών και καιρικών φαινομένων, αλλά πάνω από όλα πρέπει να έχετε εμπεδώσει κάποιους κανόνες ασφάλειας στο μυαλό σας ώστε να τα θυμόσαστε μηχανικά και χωρίς σκέψη (όπως τις «δέκα εντολές» των δασοπυροσβεστών). Πλησιάζοντας μια δασική πυρκαγιά ο επικεφαλής πληρώματος πρέπει οπωσδήποτε να επιλέξει μια ζώνη ασφάλειας η οποία θα είναι το "καταφύγιο" για το πλήρωμα σε περίπτωση που η ένταση της πυρκαγιάς γίνει ακραία και θα χρειαστούν να εγκαταλείψουν το μέτωπο. Πρέπει ο επικεφαλής του πληρώματος να φροντίσει να ενημερώσει το πλήρωμα του για την ζώνη ασφάλειας και να είναι σίγουρος ότι το πλήρωμα του έχει κατανοήσει που βρίσκεται η ζώνη και ποιοι είναι οι διέξοδοι διαφυγής. Πρέπει να οριστεί ένας (συνήθως ο οδηγός) σαν παρατηρητής ασφαλείας, αν αντιληφθεί κίνδυνο θα πρέπει να σημάνει σήμα κινδύνου (πχ. να ηχήσει τη κόρνα της σειρήνας AIR HORN τρεις φορές κάθε πέντε δευτερόλεπτα) ώστε το υπόλοιπο πλήρωμα να εγκαταλείψει το μέτωπο. Πρέπει το όχημα πάντα να μπαίνει με την όπισθεν σε ένα χωματόδρομο με την αντλία (το πίσω μέρος του πυροσβεστικού οχήματος) στραμμένη στην πυρκαγιά ώστε να μπορεί άμεσα να φύγει το όχημα αν επιδεινωθεί η κατάσταση χωρίς να χρειαστεί αναστροφή του οχήματος – έτσι κερδίζοντας κρίσιμα δευτερόλεπτα.
Οι πυροσβέστες θα πρέπει να έχουν τουλάχιστον δυο εξόδους διαφυγής σε περίπτωση που τους περικυκλώσει η πυρκαγιά, ώστε να έχουν εναλλακτικές λύσεις – πάντα όταν επιχειρούμε ταυτόχρονα έχουμε στο μυαλό μας τις διεξόδους διαφυγής και πάντα παρατηρούμε αν η πυρκαγιά θα μας «στριμώξει» ώστε να οπισθοχωρήσουμε σε αυτές.
Σε δασική η χορτολιβαδική πυρκαγιά αν βρισκόμαστε σε πλαγιά δεν πρέπει ποτέ να κάνουμε εγκατάσταση προς τα κάτω με την πυρκαγιά από κάτω μας, διότι όλη η θερμότητα, ο καπνός και οι καύτρες ανεβαίνουν προς τα πάνω. Η διαφυγή γίνεται εξαιρετικά δύσκολη σε τέτοια περίπτωση καθώς για να απομακρυνθούν από τη πυρκαγιά οι πυροσβέστες θα αναγκαστούν να τρέξουν ανηφορικά! Είναι γνωστό ότι η πυρκαγιά ανηφορικά μεταδίδεται πολύ πιο γρήγορα από ότι μπορεί ένας άνθρωπος να τρέξει. Κίνδυνος θάνατος! Ποτέ μην κάνετε εγκατάσταση σε ρεματιά και χαράδρες με την πυρκαγιά από κάτω, διότι σε ρεματιά η χαράδρα δημιουργούνται ισχυρά ανοδικά ρεύματα και παρατηρείται το φαινόμενο της "καμινάδας" (chimney effect) όπου οι δασικές πυρκαγιές μεταδίδονται μέχρι και σαράντα φορές πιο γρήγορα!
- (α) Πληρώματα Πυροσβεστικών Οχημάτων.
- (β) Πεζοπόρα τμήματα
- (γ) Καταφύγιο στα κτίρια
Φωτό 4. Ο Επικεφαλής πληρώματος στέλνει σήμα κινδύνου μέσω Ασυρμάτου
Γενικά αυτές οι διαδικασίες είναι η τελευταία επιλογή και ποτέ δεν θα πρέπει σκόπιμα να βρεθείτε σε θέση να τις χρησιμοποιήσετε. Ο γενικός κανόνας είναι καλή εκπαίδευση και γνώση συμπεριφοράς δασικής πυρκαγιάς ώστε να μην βρεθείτε σε θέση όπου μπορείτε να εγκλωβισθείτε. Πάντως δυστυχώς παρόλα αυτά, παγκοσμίως έχουν σκοτωθεί πολλοί πυροσβέστες με πολυετή εμπειρία και πλούσιες γνώσεις. Πάντοτε σε ένα ατύχημα υπάρχουν πολλοί παράγοντες και λόγοι για την αιτία που το προκάλεσε, και στις δασικές πυρκαγιές συνήθως οφείλονται σε:
1. Μόλις αντιληφθείτε ακραία συμπεριφορά της δασικής πυρκαγιάς με άμεσο κίνδυνο για εγκλωβισμό ενημερώστε το πλήρωμα σας για την κατάσταση κίνδύνου και εγκαταλείψτε την εγκατάσταση, σπεύστε άμεσα στη ζώνη ασφαλείας.
2. ***********!ΠΡΟΣΟΧΗ! ΜΗΝ ΠΑΝΙΚΟΒΛΗΘΕΙΤΕ ***********
3. Ο Πανικός φέρνει τον θάνατο! Να σκέφτεστε ήρεμα καθώς ο πανικός μας «θολώνει» με αποτέλεσμα να παίρνουμε λάθος αποφάσεις.
4. ΠΟΤΕ μην προσπαθήσετε να ξεφύγετε τρέχοντας στη ανηφόρα! είναι παγίδα θανάτου. Γενικά κάτω από αυτές τις συνθήκες η πυρκαγιά μεταδίδεται πολύ πιο γρήγορα στην ανηφόρα από ότι μπορείτε να τρέξετε. Μην κάνετε σπατάλες στις δυνάμεις σας, απλά σταματήστε και σκεφτείτε ψύχραιμα (ο καλύτερος σωτήρας είναι το μυαλό μας) και προσπαθήστε να βρείτε κάποια διέξοδο διαφυγής (ένα άνοιγμα, καμένη περιοχή, βράχια-ξέφωτο κλπ..)
5. Αν δεν είναι εφικτό για οποιοδήποτε λόγο να μεταβείτε στη ζώνη ασφάλειας τότε απομακρύνετε ότι καύσιμα υπάρχουν σε δοχεία από το όχημα σας. (Δοχεία καύσιμων για φορητές αντλίες, μηχανάκια κοπής ξύλου κλπ.)
6. Μπείτε μέσα στην καμπίνα του πυροσβεστικού οχήματος.
7. Στείλτε Σήμα κίνδυνου μέσου ασύρματου.*
Παράδειγμα Σήματος Κίνδυνου:
"Μεϊντεϊ-Μεϊντεϊ-Μεϊντεϊ, (May Day) Επείγον-Επείγον-Επείγον, εδώ όχημα 8899 εδώ όχημα 8899, είμαστε εγκλωβισμένοι στη θέση Πλωμάρι επί του Χωματόδρομου, είμαστε εγκλωβισμένοι στη θέση Πλωμάρι επί του Χωματόδρομου. Κινδυνεύουμε άμεσα στείλτε βοήθεια. Μεϊντεϊ-Μεϊντεϊ-Μεϊντεϊ, (May Day) Επείγον-Επείγον-Επείγον," Το παραπάνω μήνυμα καλό θα ήταν να το στείλετε τουλάχιστον τρεις φορές η τουλάχιστον μέχρι να έχετε επιβεβαιώσει ότι το συντονιστικό κέντρο η ο τοπικός συντονιστής / επικεφαλής το έχει λάβει.
*Υπάρχουν ολόκληρες διαδικασίες για διαβιβάσεις έκτακτης ανάγκης και κίνδυνου όπως το maydayκαι η σιγή ασύρματου όμως αυτό είναι θέμα άλλης ενότητας.
8. Σιγουρευτείτε ότι όλο το πλήρωμα είναι στο όχημα και ότι όλοι φορούν το προσωπικό τους προστατευτικό εξοπλισμό (ΜΑΠ) όπως κράνος, μάσκα, γυαλιά προστασίας, γάντια, στολή από πυράντοχο ύφασμα, αρβύλες κλπ. Σιγουρευτείτε ότι δεν υπάρχει εκτεθειμένο σημείο του σώματος σας. Αν υπάρχει εκτεθειμένο δέρμα προσπαθήστε να το καλύψετε (βραδύκαυστη στολή, κουκούλα nomex, επενδύτης κλπ).
9. Προσπαθήστε να μετακινήσετε το όχημα σας σε ένα όσο πιο ανοιχτό μέρος γίνεται, και κλείστε όλα τα παράθυρα και αεραγωγούς της καμπίνας. Αφήστε τη μηχανή του οχήματος αναμμένη – μην ξεχάστε να κλείστε το κλιματισμό (γιατί θα γεμίσει η καμπίνα με καπνό).
Μονωτικές Κουρτίνες Αυτοπροστασίας Καμπίνας που μονώνουν από την θερμότητα και αντανακλούν την θερμική ακτινοβολία σε περίπτωση εγκλωβισμού σε δασική πυρκαγιά.
11. Βάλτε σε λειτουργία τα συστήματα αυτοπροστασίας και ψεκασμού του οχήματος (Εάν υπάρχουν). Στις επιχειρήσεις δασοπυρόσβεσης δεν πρέπει ποτέ να αφήνουμε να αδειάσει εντελώς η δεξαμενή νερού του οχήματος αλλά πάντα πρέπει να αφήνουμε μια ικανή εφεδρική ποσότητα νερού για το σύστημα αυτοπροστασίας και για την ασφάλεια του πληρώματος. Σε περίπτωση που το όχημα μας δεν διαθέτει σύστημα αυτοπροστασίας τότε αν οι συνθήκες το επιτρέπουν χρησιμοποιήστε τον αυλό υψηλής πίεσης και καταβρέξτε το όχημα (κυρίως την καμπίνα) – αν διαθέτει το όχημα αυλό οροφής, βαλτέ το σε λειτουργία σε ρύθμιση ομίχλης ώστε να καταβρέχεται η καμπίνα (προσαρμόστε την ροή και τις στροφές της αντλίας ώστε να μην αδειάσει η δεξαμενή πρόωρα).
12. Αν έχετε κάποια μάσκα για την προστασία της αναπνοής η αναπνευστική συσκευή χρησιμοποιήστε την, σε περίπτωση αναπνευστικής συσκευής μοιρασθείτε μια συσκευή ανά δυο άτομα, μια θα αναπνέει ο ένας και μια ο άλλος.
13. Ξαπλώστε στο πάτωμα της καμπίνας όσο πιο χαμηλά γίνεται. θα είναι πιο δροσερός ο αέρας και θα έχετε καλύτερη προστασία από την θερμική ακτινοβολία.
14. Σκεπαστείτε με μάλλινες κουβέρτες για προστασία από την ακτινοβολία και θερμότητα (είναι υποχρεωτικό σε κάποιες χώρες να φέρουν όλα τα πυροσβεστικά οχήματα μάλλινες κουβέρτες μέσα στη καμπίνα) ή χρησιμοποιήστε τους επενδύτες αστικών πυρκαγιών ή αν υπάρχει ανοίξτε ένα καταφύγιο πυρκαγιάς (fire-shelter) για να σκεπαστείτε.
15. Ηχήσετε την σειρήνα του οχήματος διαδοχικά για διαστήματα πέντε δευτερόλεπτων κατά τη διάρκεια του εγκλωβισμού, αν δεν υπάρχει σειρήνα τότε χρησιμοποιήστε την κόρνα. Αν η σειρήνα είναι στο πάνω μέρος του ταμπλό και θα εκθέσετε τον αυτό σας σε κίνδυνο με το, να το ανοιγοκλείνετε κάθε τόσο και λιγάκι, τότε αφήστε το να ηχήσει συνεχόμενα.
16. Μην εγκαταλείψετε το όχημα χωρίς να έχει περάσει το κύριο μέτωπο της πυρκαγιάς. Εφόσον έχει περάσει και είναι αρκετά ασφαλές να βγείτε από την καμπίνα κάντε ένα έλεγχο στο όχημα και αν είναι ασφαλές μείνετε μαζί του διαφορετικά σαν πλήρωμα μείνετε μαζί και αναζητήσετε ένα ασφαλές σημείο πιθανόν μέσα στη καμένη περιοχή. Κατά την διάρκεια του εγκλωβισμού μέσα στην καμπίνα είναι πολύ πιθανό να γίνει η ατμόσφαιρα αποπνικτική καθώς τα πλαστικά μέρη της καμπίνας όταν θερμανθούν θα απελευθερώσουν τοξικά αέρια και καπνό – προσπαθήστε όμως να κρατηθείτε και να μην εγκαταλείψτε καθώς οι συνθήκες έξω από την καμπίνα εκείνη την στιγμή είναι πολύ χειρότερες και μη βιώσιμες. Κάντε υπομονή – χρειάζονται μόνο μερικά λεπτά να περάσει το κύριο μέτωπο της πυρκαγιάς – κρατηθείτε.
Φωτό 5. Όλα τα μέλη του πληρώματος μπαίνουν μέσα στη καμπίνα του οχήματος κατά τη διάρκεια του εγκλωβισμού. (burnover)
- Δεν γίνεται έκρηξη αν πάρει φωτιά το όχημα, αυτά είναι για τις ταινίες του Hollywood.
- Το όχημα καίγεται πολύ πιο αργά από το χρόνο που χρειάζεται να περάσει το κύριο μέτωπο της πυρκαγιάς και μπορεί να χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά σαν καταφύγιο.
- Μην μπείτε μέσα στη δεξαμενή νερού του οχήματος (αν υπάρχει) διότι το ανθρώπινο σώμα δεν έχει την δυνατότητα να εξατμίζει ιδρώτα και να ψύχεται μέσα σε νερό. Όταν το νερό φτάσει στους 40 βαθμούς Κέλσιου το ανθρώπινο σώμα παθαίνει θερμοπληξία με κίνδυνο να λιποθυμήσετε και να πνιγείτε. Επίσης η ατμόσφαιρα μέσα στην δεξαμενή θα είναι αποπνικτική με υδρατμούς και θερμά αέρια καθώς υπάρχει και κίνδυνος να εγκλωβιστείτε εντός της δεξαμενής, με πιθανότητα να έχει περάσει το κύριο μέτωπο της πυρκαγιάς και να έχει εκδηλωθεί πυρκαγιά στο όχημα (πχ στα λάστιχα). Σε αυτή την περίπτωση θα είστε εγκλωβισμένοι εντός της δεξαμενής ενώ καίγεται το όχημα! Γενικά, ο κανόνας είναι ότι δεν μπαίνουμε ΠΟΤΕ σε υπερυψωμένες δεξαμενές για να προστατευτούμε από δασική πυρκαγιά.
- Αν διαθέτετε καταφύγιο πυρκαγιάς (fire shelter) έχετε περισσότερες πιθανότητες επιβίωσης αν το χρησιμοποιήστε εντός της καμπίνας του οχήματος παρά σε εξωτερικό χώρο. Γενικά να γνωρίζετε ότι τα fire shelter σχεδιάσθηκαν και προορίζονται για χρήση τελευταίας επιλογής σε πεζοπόρα τμήματα όπου δεν υπάρχει κάποιο άλλο είδος καταφυγίου (όπως κτίριο, όχημα κλπ).
Τα νέο παραληφθέντα οχήματα δασοπυρόσβεσης του Πυροσβεστικού Σώματος πλέον διαθέτουν και ειδικό σύστημα αυτοπροστασίας της καμπίνας για προστασία του πληρώματος σε περίπτωση εγκλωβισμού σε δασική πυρκαγιά.
Φωτό 6. Κατάλληλα ντυμένοι πυροσβέστες με προσωπικό προστατευτικό εξοπλισμό δασοπυρόσβεσης (ΜΑΠ)
Τα νέα κατάλληλα μέσα ατομικής προστασίας (ΜΑΠ) δασοπυρόσβεσης που χρησιμοποιούν οι Έλληνες Πυροσβέστες σήμερα
Εδώ ισχύουν και οι γενικοί κανόνες για τα πληρώματα πυροσβεστικών οχημάτων με τις εξης επιπλέον διαδικασίες:
- Σημάνετε σήμα κινδύνου (όπως παραπάνω) και αναφέρετε την ακριβή θέση σας.
- Πάντοτε θα πρέπει να υπάρχει μια ζώνη ασφάλειας αρκετά κοντά ώστε σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης να μπορούν τα Πεζοπόρα τμήματα με τα πόδια να μεταβούν εκεί γρήγορα (Μέγιστη απόσταση 150 μέτρα)
- Αν δεν υπάρχει ζώνη ασφαλείας κοντά θα πρέπει να αναζητηθεί ένα μέρος σε ξέφωτο που έχει την λιγότερη δυνατή καύσιμη ύλη και το περισσότερο δυνατό χώμα.
- Σιγουρευτείτε ότι φοράτε σωστά όλα τα μέσα ατομικής προστασίας (ΜΑΠ) και ότι δεν εκτίθεται κανένα σημείο του σώματος σας, αν έχετε καταφύγιο πυρκαγιάς (υποχρεωτικό για πεζοπόρα τμήματα στο εξωτερικό) μπείτε μέσα και ξαπλώστε, διαφορετικά σκεπαστείτε με μια μάλλινη κουβέρτα η με τον επενδύτη πυρκαγιάς (αν υπάρχει) και ξαπλώστε κάτω στο έδαφος με το κεφάλι σας προς τα κάτω. Σκάψτε μια λακκούβα όσο πιο βαθιά μπορείτε στην περιοχή του προσώπου σας και βάλτε το πρόσωπο σας μέσα ώστε να αναπνεύσετε όσο πιο δροσερό αέρα γίνεται.
- Βρείτε καταφύγιο σε σημεία που υπάρχουν φυσικές η τεχνητές λακκούβες, σε ρυάκια που έχουν νερό η που προσφέρουν μια κάλυψη από τα πλάγια, η πίσω από κάποιο μεγάλο αντικείμενο όπως ένα βράχο, μια μάντρα κλπ.
- Μην παίρνετε ποτέ καταφύγιο σε υψωμένα σημεία.
Φωτό 7. Πυροσβέστες σκεπάζονται με μάλλινες κουβέρτες για προστασία από τη θερμότητα και ακτινοβολία και πέφτουν όσο χαμηλά μπορούν μέσα στη καμπίνα του οχήματος.
Ένα κτίριο, σπίτι, εξοχικό κλπ. προσφέρει πολύ καλή προστασία κατά τη διάρκεια δασικών πυρκαγιών (ακόμα και αν είναι ξύλινης κατασκευής). Λόγω διαφορετικής σύστασης των καύσιμων υλικών (συνήθως μεγαλύτερης πυκνότητας), αν πάρει φωτιά έχετε χρόνο μέχρι να χρειαστεί να το εγκαταλείψετε διότι το κύριο μέτωπο της δασικής πυρκαγιάς θα έχει περάσει μέχρι να βρεθείτε σε κίνδυνο μέσα στο κτίριο. Δυστυχώς στους πολίτες επικρατεί η σφαλμένη αντίληψη ότι θα εγκλωβιστούν εντός της κατοικίας τους σε μια δασική πυρκαγιά και θα καούν, με αποτέλεσμα να προτιμούν την διαφυγή συνήθως την τελευταία στιγμή και με πανικό, αυτό έχει σε πολλές περιπτώσεις αποτέλεσμα να εγκλωβίζονται από την πυρκαγιά κατά την διαφυγή τους και να έχουμε τραγική κατάληξη.
Οδηγίες πριν πλησιάσει η πυρκαγιά:
- Κατεβάσετε το γενικό του ρεύματος και κλείστε τις παροχές υγραερίου – φυσικού αεριού.
- Γεμιστέ τη μπανιέρα, τους νιπτήρες και κουβάδες με νερό.
- Καταβρέξετε την αυλή, την σκεπή και τα τοιχώματα του σπιτιού.
- Βεβαιωθείτε ότι η αποχέτευση της σκεπής είναι καθαρή από φύλλα και πευκοβελόνες, βουλώστε το και γεμίστε το με νερό.
- Αν υπάρχουν πολίτες μαζί σας, βεβαιωθείτε ότι είναι κατάλληλα ντυμένοι (μακρυμάνικα βαμβακερά η μάλλινα ρούχα, τζιν, καλυμμένα τα σημεία του σώματος τους – όχι συνθετικά, βερμούδες, φανέλες, σαγιονάρες κλπ) και δώστε τους οδηγία να μηνούν προστατευμένοι εντός του κτιρίου.
- Κλείστε όλες τις πόρτες, τα παράθυρα, τις κουρτίνες, αεραγωγούς και τα πατζούρια του κτιρίου. Κλείστε όλα τα κενά των πόρτων και άλλων σημείων με βρεγμένες πετσέτες η πανιά. Όταν φθάσει η πυρκαγιά:
- Μόλις πλησιάσει το κύριο μέτωπο της πυρκαγιάς μπείτε μέσα στο κτίριο, κλειστέ την πόρτα, και πηγαίνετε στο δωμάτιο το οποίο είναι το πιο απόμακρο από τη πλευρά του κτιρίου που εκτίθεται στη πυρκαγιά.
- Ελέγχετε συνεχώς το εσωτερικό του κτιρίου και αν υπάρχουν μικρό-εστίες σβήστε τις με κουβάδες η βρεγμένες πετσέτες.
- Καθίστε χαμηλά για να αναπνεύσετε πιο δροσερό και καθαρό αέρα.
- Μόλις περάσει το κύριο μέτωπο βγείτε έξω (αν είναι ασφαλές) και κάνετε ένα περιμετρικό έλεγχο σβήνοντας τυχόν μικρό-εστίες. Προσοχή είναι γνωστό ότι μετά από μια μεγάλη δασική πυρκαγιά σπίτια και οικήματα έχουν καεί ολοσχερώς τρεις και τέσσερις ώρες μετά από την πυρκαγιά, για αυτό χρειάζεται προσοχή και καλή επιτήρηση του κτιρίου και της σκεπής μετά από την δασική πυρκαγιά.
Φωτό 8. Μπάρες ψεκασμού / αυτοπροστασίας προστατεύουν αποτελεσματικά τη καμπίνα του οχήματος και αυξάνουν αρκετά τις πιθανότητες επιβίωσης.
Κλείνοντας θα ήθελα να τονίσω ότι εύχομαι αυτές οι πληροφορίες να είναι αχρείαστες! Όμως δεν μπορούμε να αποκλείσουμε ότι κάποια στιγμή μπορεί να βρεθούμε σε μια πολύ άσχημη κατάσταση έκτακτης ανάγκης κατά τη διάρκεια μιας δασικής πυρκαγιάς. Δυστυχώς παγκοσμίως κάθε χρόνο χάνονται συνάδελφοι και συμπολίτες μας από τις δασικές πυρκαγιές, και ακόμα πιο δυσάρεστο είναι το γεγονός ότι πολλοί από αυτούς πιθανόν να είχαν σωθεί αν χρησιμοποιούσανε αυτές τις διαδικασίες επιβίωσης.
Οι διαδικασίες δεν είναι να μας ταλαιπωρούν αλλά για να προσθέτουν στην ασφάλεια μας και έχουν σωθεί πολλές ζωές πυροσβεστών τα τελευταία είκοσι χρόνια χρησιμοποιώντας αυτές τις απλές οδηγίες. Για αυτό καλό θα ήταν να τις εμπεδώσετε ώστε να τις ξέρετε «μηχανικά» για τη δική σας ασφάλεια και μακάρι να μην χρειαστούν ποτέ.
Στην χώρα μας τα τελευταία χρόνια έχουν σκοτωθεί πάρα πολλοί συνάδελφοι αλλά και συμπολίτες μας από εγκλωβισμούς στις δασικές πυρκαγιές – με αποκορύφωμα τις τραγικές πυρκαγιές του καλοκαιριού του 2007. Ελπίζω αυτά τα τραγικά γεγονότα να μας έχουν βοηθήσει στο να κατανοήσουμε καλύτερα τους κινδύνους και να έχουμε μάθει από τα λάθη μας ώστε να μην ξανά θρηνήσουμε θύματα.
Αν και η πρώτη έκδοση αυτού του άρθρου είχε δημοσιευτεί προ δεκαετίας, η προσπάθεια ενημέρωσης & εκπαίδευσης των πυροσβεστών αλλά και των πολιτών πρέπει να συνεχιστεί έτσι ώστε να είμαστε όλοι όσο το δυνατόν καλύτερα προετοιμασμένοι για μια τέτοια κατάσταση - και αξίζει να σημειωθεί ότι το τελευταίο διάστημα έχουν γίνει σημαντικά βήματα προς την κατεύθυνση αυτή.
Σχετικά Βίντεο:
«Καταιγίδα Πυρκαγιάς Πεντέλη – Penteli Firestorm 16/8/2007»
(ξερά χόρτα)
(παραλίγο εγκλωβισμός)
(σε θαμνώδης έκταση)
Νέας Γενιάς Συστήματα αυτοπροστασίας (μπέκ ψεκασμού, αντιπυρικές κουρτίνες, αναπνευστικές συσκευές διαφυγής): ΑνακοίνωσηTo παρόν άρθρο ανανέωθηκε απο τον αρθογράφο του στις 23/5/2011 και προστέθησαν νέες σημαντικές πληροφορίες και στοιχεία!
Fire Rescue News®
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου